Zaterdag 18 oktober, de Noordzee oversteek door windsurfer Dennis Klaaijsen. Van Lowestoft naar IJmuiden, een afstand van 192 km in 6 uur en 2 minuten, een nieuw record!

Lees hier het exclusieve uitgebreide persoonlijke verslag over zijn Noordzee oversteek, uitdaging en voorbereiding.

Noordzee oversteek - de uitdaging

Na een aantal 24 uur windsurf sessies in de afgelopen drie jaar was ik op zoek naar een nieuwe uitdaging.

In Augustus 2013 werd ik benaderd door een oud klasgenoot, die nu werkzaam is bij Windstar cruises. Hij vroeg of ik interesse had om bij een Caribean cruise met één van de schepen, de Windsurf, mee te varen op m'n surfplank. Het cruise schema zou starten op Sint Maarten en zou via Antigua, Tortola, Britse Maagdeneilanden en Sant Barths teruggaan naar Sint Maarten. De totale afstand is rond de 750 kilometer en wordt verdeeld over 7 dagen. Met ribs zou de tocht overdag begeleid worden en er was gelegenheid om te overnachten op de Windsurf. Het vaarschema, gecombineerd met de heersende noordoostpassaatwinden, geeft halve windse koersen, wat voor het zeilen en surfen ideaal is.

Het leek me een waanzinnige ervaring en het bijhorende vertier in de avonduren, waar ik samen met mijn vrouw Louise van zou kunnen genieten, stond me ook wel aan. Samen hebben we jaren bij de Holland America line gevaren, Louise als purser en ik als stuurman dus we wisten hoe leuk het op cruise schepen is. Ik ging de afstanden nameten en besefte dat dit echt een killer week zou worden en dat ik de nodige trainingskilometers op zee moest gaan maken. Ik ben als 7 jarig knulletje begonnen met surfen op zee bij Nieuwvliet Bad maar had de afgelopen 15 jaar voornamelijk op binnenwateren gesurft.

Ik nam de uitdaging graag aan en had een strak trainingsschema opgezet. Zodra de wind uit de noordelijke richting waaide ging ik naar Domburg of Vrouwepolder om daar lange rakken langs de Walcherse kust te kunnen maken. Met zuidwestenwinden kan je van Vlissingen langs de kust naar Westkapelle knallen. Het voelde al gauw zoals vroeger, surfend tussen de golven van de Noordzee. Om organisatorische redenen is deze cruiseschip uitdaging niet rondgekomen. Ik had echter de nodige trainingsuren in de armen en benen zitten en dus wou ik daar graag wat mee doen.

Via een collega Loods werd ik op de Noordzee oversteek geattendeerd van Lowestoft naar IJmuiden; een afstand van 192 kilometer waar menig zeezeiler en surfer zich op vastgebeten heeft. De nieuwe uitdaging was geboren. Het organiseren van een veilige oversteek van Engeland naar Nederland over een van de drukst bevaarbare zeeën van de wereld was een hele klus.

De voorbereiding

Allereerst ben ik bij mijn eigen organisatie, het Nederlands loodswezen, gaan navragen. Als registerloods assisteer je de kapitein van een schip. Je navigeert veilig van het loods station naar de haven om vervolgens het schip af te meren aan de kade. Hiervoor word je buiten op zee vanaf het loodsvaartuig met een klein bootje langszij het te beloodsen schip gevaren. Hier klim je een touwladder omhoog die aan de reling is vastgemaakt. Deze klim, die tot wel 9 meter kan zijn, wordt niet altijd met bladstil weer uitgevoerd. Tot een golfhoogte van 2,5 tot 3 meter hang je soms als een aap aan de ladder en je moet dan ook in een lichamelijke fitte conditie verkeren om met je tas op je rug naar boven te kunnen klimmen. Het loodswezen vond deze surfpoging een mooie manier om uit te dragen dat je als registerloods fit moet zijn.

In eerste instantie werd gedacht aan de inzet van een van onze snelle loodsboten als assistentieboot. Dispensatie werd aangevraagd om buiten het reguliere vaargebied te mogen varen en de laatste stap was het regelen van het verzekeringstechnische aspect. Het loodswezen kwam in gesprek met de KNRM en ze zagen in deze uitdaging een mooi platform om de samenwerking tussen de twee organisaties nogmaals te bevestigen. Tevens zou het voor de bemanning en het materieel een goede duurtraining worden. Voor de KNRM was wel belangrijk dat het duidelijk moest zijn voor de donateurs dat deze oversteek de KNRM geen geld zou kosten en dat er dus geen geld van donateurs voor gebruikt zou worden.

Nu de boot geregeld was, kwam de oversteek ineens snel dichterbij. Het was afwachten op het juiste windveld. Voor een oversteek met deze oostelijke koers heb je een pal noorden of zuidenwind nodig. Gezien de vorm van de Noordzee en de opbouw van de golven is een noordelijke wind geen optie. Dit zou te snel, te hoge golven opleveren wat ten koste gaat van de snelheid en wat sneller lichamelijke vermoeidheid veroorzaakt. Een pal zuiden wind, 180 graden, voor de gehele oversteek en een kracht van 20 knopen, zo'n 5 beaufort, is ideaal. Wie wel eens buiten op zee komt weet dat het daar door de verminderde wrijving van het windveld aan het aardoppervlak altijd harder waait dan aan de kust.

Je moet bijgevolg zoeken naar een compromis waarbij je genoeg wind hebt aan de kant en niet te veel midden op zee. Ook de windrichting en -kracht de dag voorafgaand aan een oversteek moeten gunstig zijn omdat een harde wind uit een westelijke richting een flinke golfopbouw veroorzaakt uit een andere richting, waardoor je vervolgens niet door de golfdalen kan varen maar eroverheen moet. Tot eind oktober zijn het zeewater en de buitenlucht warm genoeg om een poging te wagen. Later in het jaar gaat er teveel energie zitten in het warm houden van je lichaam en worden de dagen te kort qua daglicht.

Op standby

Even zag het ernaar uit dat slechts twee weken na het rondkomen van de samenwerking, de oversteek plaats zou vinden. Op dinsdag de 22e Oktober 2013 zagen de windvoorspellingen er gunstig uit. Met de familie kwam ik de zondag ervoor terug uit vakantie in Fuerteventura dus het werd een krappe planning, maar het zou moeten lukken. Op maandag kwam het bericht van de KNRM dat twee van hun boten door onderhoud niet beschikbaar waren. Omdat de oversteek alleen gedaan kan worden met de reservecapaciteit ven de KNRM, werd de poging voor die dinsdag afgeblazen.

Met de nodige jaloezie heb ik de oversteek van Ron Kleverlaan gevolgd. Hij had de organisatie voor die dinsdag wel op orde en is rond 11.00 vanaf Lowestoft vertrokken. Door de zware condities van windkracht 7 in het begin en de wegvallende wind aan het einde, kwam het niet tot een nieuw record en is Ron na 8 uur en 23 minuten in Egmond aan zee aan land gekomen. Hij had tijdens de oversteek een 5.6 en 6.2 vierkante meter mee waar ik alleen een 7.0 – 7.8 en 8.6 vierkante meter klaar had liggen voor die dinsdag. Was mijn poging doorgegaan, dan had ik het naar aller waarschijnlijkheid mega zwaar gehad, als ik op die dag ook uit Lowestoft zou zijn vertrokken. Mijn draaiboek werd daarom bijgesteld en ook een 6.4 zou tijdens mijn oversteek meegenomen worden.

Trainen op volle zee

Eind November 2013 - een oversteek zou er in 2013 niet meer inzitten - ben ik met de KNRM van het station Neeltje Jans gaan trainen voor de Zeeuwse kust. De dag ervoor had het windkracht 8 gewaaid uit het noorden en op de training dag zelf stond er nog een 5 tot 6 beaufort. Geen omstandigheden voor een oversteek maar voor een training juist ideale zware omstandigheden. Ik had drie sets zeilen opgetuigd en in het gangboord gesjord zodat we ook een zeilwissel konden oefenen, evenals de communicatie tussen de boot en mijzelf. Via een waterdichte VHF set aan m'n crashvest had ik te allen tijde contact met de boot.

We zijn met het gesjorde materiaal een paar kilometer naar buiten gevaren en daar gestart met een 7.0 m2 en 110 liter 69 cm breed board. Omroep zeeland was ook gekomen en de cameraman zou beelden maken van de trainingssessie. Zodra we echter buiten de pieren kwamen en we met 30 knopen ( 55 km/uur) tegen golven van 2 tot 3 meter in beukten, kregen we snel te horen dat we terug moesten van de cameraman omdat hij groen begon te worden. We zouden het moeten doen met eigen beelden.

De communicatie werkte goed en qua snelheid waren de KNRM boot en ik aan elkaar gewaagd. De zeilwissel was zwaar en niet zonder gevaren. Door de hoge golven was het moeilijk het zeil terug aan dek te krijgen, zeker omdat je maar op een paar meter van de aandrijfjets van de boot in het water ligt. We hebben toen het zeil eindelijk aan dek was, besloten om niet met een ander zeil te water te gaan en door te varen. Voor een recordpoging was het dus mogelijk maar voor een training schatten we de kans op schade te hoog in.

De bemanning was erg enthousiast en na de evaluatie terug op het station werd het tijd voor de wintertrainingen. Deze waren naast het surfen, in gelukkig een van de zachtste winters ooit, hardlopen en krachttraining in de sportschool. Ook was ik met Yoga begonnen, iets wat ik voor alle surfers kan aanraden. Goed voor je balans, lenigheid en basis stabiliteit van je lichaam.

24 uurs record

In April van dit jaar ben ik met m'n Duitse trainingsmaat Denis Standhardt naar Hyeres, Zuid Frankrijk, geweest. De bedoeling was om aan de nieuwe Tabou boards boards en Neil Pryde race zeilen, van mijn sponsor Vertigo sports, te wennen. De windvoorspellingen vielen wat tegen en alle 5 de sessies heb ik daar met 8.6 m2 gevaren. Desalniettemin was het een geslaagde trip met een combinatie van slalom en duurtraining. De zomer die daarop volgde heeft ons qua wind behoorlijk in de steek gelaten. Veel licht weer en weinig zware surfomstandigheden. Wel regelmatig noordelijke winden dus de zee trainingen verliepen voorspoedig.

Na de geslaagde 24 uur recordpoging van 10 Augustus met een uitslag van 700 kilometer moesten mijn handen eerst een paar weken genezen van de slijtageslag. Zeker gedurende een maand heb ik last gehad van de ongemakken van 24 uur op de plank.

De juiste dag

De tweede week van oktober vestigde zich een zuidelijke stroming boven onze regio. Meerdere keren per dag bekeek ik de voorspellingen op verschillende websites. Het feit dat meteorologie een vak is dat we op de zeevaartschool moesten volgen , heeft veel geholpen in het beoordelen van de weerkaarten en het interpreteren van de drukgebieden met hun wind- en golfvelden eromheen.

De 6e ,7e en 8e oktober leken allemaal goede kaarten te hebben, maar naarmate de data naderde werd de richting te veel zuidwest, zuidoost, of waaide het te hard. Met 30 knopen, windkracht 7, is een geslaagde oversteek alles behalve zeker. Op de 12e gaven alle weerkaarten en weerberichten een zeer stabiele zuidelijk stroming voor zaterdag de 18e oktober. "Zou dit dan de dag worden waar ik al een jaar op had gewacht?" Naarmate de week vorderde bleven de voorspelling praktisch ongewijzigd. Het stress niveau ging omhoog en mijn nachtrust werd regelmatig onderbroken door de gedachte dat het wel eens echt plaats zou kunnen gaan vinden.

Op donderdag de 16e ben ik bij het KNRM hoofdkwartier in IJmuiden langs geweest om met het hoofd varende dienst en de Schipper van de Boot van IJmuiden de laatste details door te spreken. Twee boten lagen weer vast voor onderhoud. "Zou het een déjà vu worden van vorig jaar?", dacht ik.

Op vrijdagochtend de 17e kwam het verlossende telefoontje. "De boot is beschikbaar, YES!!!!"Schreeuwend van blijdschap drong het tot me door, het gaat gebeuren. Ik had mijn maten Lars Tattje en Sjoerd Saaman bereid gevonden om als "wing commanders" mee te gaan naar Engeland. Tickets werden geboekt voor de avondferry op vrijdag van Hoek van Holland naar Harwich zodat we om 07.00 vanaf Harwich naar Lowestoft zouden rijden. Een trip van twee uur.

In Lowestoft konden we gebruik maken van de faciliteiten van de RNLI, de Engelse tegenhanger van de KNRM. Ik had de schipper van station Lowestoft reeds gesproken en hij was enthousiast om mee te helpen aan deze onderneming. Om 09.00 kwamen we aan bij de pieren van Lowestoft en het waaide 20-24 knopen, windkracht 5 tot 6. De boot, Koos van Messel, van de KNRM zagen we net binnen komen en we besloten vier sets op te tuigen, waarvan er drie gesjord zouden worden. Samen met vier boards en de nodige reserve vinnen, masten en gieken is het hele spul aan boord gebracht.

De oversteek

Ik ben begonnen met de 7.0 RS Racing EVO 6 en Tabou Manta 66 breed en 36 Z vin. Gesjord werden de 6.4 – 7.8 en 8.6 met als boards de Manta's 59 – 71 en 81 breed. De wind zou gedurende de oversteek 5 graden ruimer worden en een paar knopen afnemen dus er was geanticipeerd op het wisselen naar groter materiaal.
Ik had om beide armen een GT 31 Gps waar de peiling en afstand en voorliggende koers op afgelezen konden worden. Om mijn pols had ik nog een GPS waarvan ik kon aflezen hoe hard ik ging, de gevaren afstand, de tijd en de gemiddelde snelheid.

Op m'n rug droeg ik een camel bag van drie liter met in de zijvakken energie repen en gels zodat ik gedurende de oversteek kon drinken en eten.
Met een VHF aan de voorkant vastgeknoopt en een AIS Sart voor noodgevallen achter in m´n crashvest kon de tocht beginnen. Sjoerd voer mee in de boot en Lars reed de auto met trailer terug naar Nederland.

De start

Net buiten de pieren van Lowestoft ben ik met de spullen te water gegaan. Afgesproken was om een kort rakje heen en weer te varen om te kijken of alles goed afgesteld stond. Even na 11.00 lokale tijd gingen de klokken op nul, GO TO THE START, READY, GO!

De eerste paar kilometer ga je over ondiep water met zandbanken wat zorgt voor een verstoorde en steile golfslag. De windkracht was echter goed en de volgboot vaarde in een rechte lijn naar IJmuiden.

De golven waren steil maar omdat de stroom en de wind in dezelfde richting gingen werd de golfperiode langer en braken ze niet. Door de toenemende wind moest ik het achterlijk van de 7.0 flink wat strakker zetten. Het was een echte stuiterbak en je kon je ogen geen moment van het water afhouden. Om de paar seconden ging ik de lucht in en de landingen waren niet allemaal even zacht. Na twee uur voor de boot te hebben gevaren, waren er 65 kilometer afgelegd. De significante golfhoogte was 1.5 tot 2 meter wat betekent dat de hoogste golven die we tegenkwamen 3,5 meter waren. Als je over zo´n monster heen vaarde, viel je echt een paar meter naar beneden in het dal erachter. Het meeste last kreeg ik van mijn achterste voet. Omdat je alles over één boeg vaart en je achterste been het meeste druk te verduren krijgt, werden de middenvoetsbeentjes zwaar op de proef gesteld. Er is maar een beperkte mate van beweging die je hebt als je maar één kant op vaart maar zelfs de kleinste verandering in je houding kan al wat tijdelijke verlichting geven van de pijn. De huid van m´n handen begon ook weer week en dun te worden. De eeltlaag was nog niet volledig terug sinds 10 Augustus dus blaarvorming was onvermijdelijk.

Volhouden

Na twee uur stuiteren heb ik aan de boot gevraagd om voor mij uit te gaan varen zodat de golftoppen wat afgevlakt werden. Nu kon ik een iets ruimere koers varen en ging de snelheid ook richting de 40 kilometer per uur met pieken net boven de 50 km. Als we scheepvaart tegen kwamen, stemden de boot en ik af hoe we die gingen passeren. Het moet er gek uitgezien hebben voor de stuurman van een zeeschip! Midden op zee kom je een windsurfer tegen die al stuiterend van golf naar golf vaart.
De controle over de surfset was goed. Ondanks de zware omstandigheden met en af en toe een spin out bij de landing ben ik maar één keer gecrasht. Dat was na 130 kilometer toen ik uit mijn trapeze gehaakt werd. Ik viel achterover en zag de spullen meters voor mij uit door de lucht vliegen. Een mooi moment om even een paar minuten te rusten en een extra flesje power drink te vragen aan de boot. We lagen toen op een schema van 4 uur en 55 minuten en het zag er goed uit.

Lichamelijk eisten de golven en de windkracht wel zijn tol op mijn lichaam maar met de gedachte dat we nog zo´n 60 tot 65 kilometer moesten gingen we verder. De wind werd vanaf nu wat lichter. Ik moest mijn zeil wat boller trimmen en het werd duidelijk dat ik op den duur een grotere set nodig zou hebben. Ik sprak met Sjoerd af dat ik door zou varen tot ik niet meer zou kunnen planeren en dan over zou stappen. Het zou een paar minuten duren om de sjorringen van de zeilen te halen en op zo´n 40 kilometer van de kust werd de 7.8 overboord gegooid. De wind nam toen echter zo snel af dat ik met de 7.8 niet eens meer kon water starten dus dat betekende meteen naar de 8.6 met 81 breed board en 46 vin. Door de twee zeilwissels en de lichtere wind kwam de verwachte aankomsttijd op 5 uur en 25 minuten.

De finish en nieuw windsurf record

Louise had de finishlijn met vlaggenmasten in het zand gegraven en mijn dochters Jenna en Heidi hadden handstakel lichten en rooksignalen afgestoken zodat ik wist waar ik aan land moest komen. De wind werd nog minder en op 5 kilometer voor de kust kon ik niet meer planeren. Met 8km per uur ben ik naar de kant gedobberd en heb ik een kostbare 35 minuten verspeeld. Na 6 uur en twee minuten voelde ik eindelijk zand onder mijn voeten. Heerlijk! Het zeilrecord van 5 uur 36 blijft staan. Uit het surfrecord van 7 uur 56 minuten is echter een flinke hap gehaald. Bij Het KNRM station in IJmuiden waren de vorige recordhouders Tim Klein en Jaap Kriele bij elkaar gekomen, om me te feliciteren. Een speciaal moment waar we ervaringen hebben uitgewisseld over hoe we de oversteek hebben ervaren.

De volgende dag zaten we alweer in het vliegtuig naar Lanzarote. Deze vakantie was al langer gepland en de oversteek paste er net voor. Een perfecte manier om het lichaam weer op kracht te laten komen.

Volgende uitdaging?

De KNRM, Nederlands Loodswezen, Vertigo sports, Louise, Lars en Sjoerd, super bedankt voor jullie ondersteuning en inzet voor deze marathon sessie!
Vrij snel kwam de vraag: "Wat wordt je volgende uitdaging?" Ik denk dat het loslaten van recordpogingen de grootste wordt. Tijd om het surfen te omarmen zoals ik ermee begonnen ben; lekker je rakjes maken op het water.. 

Dennis, bedankt namens de redactie van Windsurfing.nl voor je erg spannende verhaal en van harte gefeliciteerd! 

Bron: Dennis Klaaijsen