Wind, eindelijk een lange tijd achter elkaar wind! En dat nog wel in Nederland! Je zou je haast gaan afvragen waar het addertje onder het gras zit. En ja hoor, terwijl je dat jezelf afvraagt en op de fiets stapt om wat boodschappen te halen, wordt de adder ineens heel duidelijk zichtbaar. Of kunnen we beter zeggen voelbaar? Kou, al heel lang achter elkaar kou!
Maart is de eerste voorjaarsmaand. Volgens de kalender is de winter rond 21 maart voorbij en de meteorologen zien de winter al op 1 maart afzwaaien. Toch doet maart niet altijd aan het voorjaar denken. Het zeewater is nu op zijn koudst en noordelijke delen van Europa zijn vaak nog bedekt met sneeuw. Zo kan koning winter nog gemakkelijk een greep naar de macht doen, al zorgt de krachtiger wordende zon al voor sterkere opwarming. Sneeuw is in maart dus heel normaal en ook vorst komt regelmatig voor.
Klimaatsverandering?
De kou van de afgelopen maanden heeft velen aan het denken gezet over het klimaat. Vaak wordt geroepen dat de kou een aanwijzing is dat het klimaat niet opwarmt, maar misschien zelfs afkoeld.
Ten eerste horen sterke temperatuurschommelingen bij ons klimaat. De winter was wel koud, maar kon zich absoluut niet meten met strenge winters uit de voorgaande eeuwen. Absolute toppers waren toen 1940, 1942 en 1963. Ook in 1979 was het vooral in het noorden bar. Google maar eens op deze jaartallen en foto’s van een bevroren Noordzeekust waren toen een attractie voor de winterliefhebber.
Daarnaast is er nooit sprake van een stabiel klimaat geweest. De afgelopen 2.000 jaar is er geen periode aan te wijzen waarin het klimaat echt stabiel was. Wel zagen we een zachte periode in de Middeleeuwen (Eric the Red emigreerde toen naar Groenland) en de kleine IJstijd in de 14e t/m 16e eeuw die van grote invloed waren op de gemeenschap.
Was het extreem?
Ik denk dat de harde en koude oostenwind en de zeer lage luchtvochtigheid (20%) bijzonder is geweest. De zon heeft de lucht de afgelopen dagen wel tot boven het vriespunt weten op te tillen, maar ook dan kan er gewoon ijsvorming optreden. Het resultaat hebben we vooral in het noorden van het land gezien met prachtige foto’s van bevroren meren.
Het dauwpunt is een term die aangeeft hoe droog de lucht is. Dauwpunten van -10 tot -15 waren geen uitzondering. Als vloeibaar water blootgesteld wordt aan deze droge lucht en er door de wind een sterke energie-uitwisseling plaatsvindt, ligt de evenwichtstemperatuur rond de -5. Verdampend water koelt namelijk sterk af. Het resultaat zien we op de foto’s.
Voor de rest was maart een koude maand, met 2 vorstperiodes. De ijsdag op de 11e was extreem laat en ook de nachten met temperaturen rond de -5 komen niet zo vaak voor.
Waar hebben we dit weer aan te danken?
Dit jaar is er veel kou in het noorden van Europa. Er ligt veel meer sneeuw dan andere jaren, waardoor kou zich beter kan handhaven. Ook boven de Atlantische Oceaan zijn de temperaturen lager dan normaal. Het laatste zetje tot koud weer in ons land wordt gegeven door hogedruk die zich uitstrekt van Groenland tot Scandinavië. De wind heeft hierdoor een sterke voorkeur voor de oosthoek. Ook het koude water van de Noordzee en IJsselmeer werken het oplopen van de temperatuur tegen.
Wanneer wordt het voorjaar?
In tegenstelling tot water heeft lucht een slecht geheugen. Als de wind draait naar het zuiden wordt er gelijk veel zachtere lucht aangevoerd. We moeten onze hoop dus richten op Zuid-Europa. Kunnen de weerkaarten ons hoop geven op wind en hoge temperaturen? De wind van de afgelopen dagen was voor vrijwel niemand te trotseren, een enkele die-hard met identiteitsproblemen uitgezonderd.
De modellen laten eigenlijk allemaal een ongewijzigd drukpatroon zien voor de komende 2 weken. Oostenwinden zijn dominant, maar wel zorgt de krachtige zon voor het verder oplopen van de temperatuur. Het voelt door de lage luchtvochtigheid nog wel schraal aan, maar de 10 graden komt steeds dichterbij. Bovendien moeten we bij zonnig weer rekening gaan houden met zeewind. Bij O en NO is het Wad ideaal en bij N en NO kan de Westkust op versterking in de middag rekenen. Westcirculatie, daar is dus voorlopig geen sprake van, maar we hebben wel kans op een zonnig alternatief met een stevige oostenwind.
Met dank aan onze forummeteoroloog Hans Kleingeld.
